در شرایطی که برخی انتخابهای غذایی میتوانند به پیشگیری یا افزایش خطر ابتلا به بیماری منجر شوند، همه بیماریها فقط از طریق رژیم غذایی قابل پیشگیری یا درمان نیستند.
به گزارش مجله پیام دلتا، آنچه برای خوردن انتخاب میکنید، آثار عمیقی بر سلامت کلی بدن شما دارد. پژوهشها نشان دادهاند که عادتهای غذایی بر خطر ابتلا به بیماری تاثیرگذار هستند. در شرایطی که برخی غذاها ممکن است موجب بیماریهای مزمن شوند، برخی دیگر خواص دارویی و محافظتی قوی ارائه میکنند؛ پس درواقع غذا میتواند همچون دارو عمل کند.
با وجود این، رژیم غذایی در هیچ شرایطی به تنهایی نمیتواند و نباید جایگزین دارو شود. اگرچه بسیاری از بیماریها از طریق تغییرات غذایی و سبک زندگی قابل پیشگیری، بهبودپذیر یا حتی قابل درمان هستند، بسیاری موارد دیگر این گونه نیستند.
بسیاری مواد مغذی موجود در مواد غذایی سلامت انسان را تقویت و از بدن ما در برابر بیماری ها محافظت میکنند. به همین سبب، مصرف مواد غذایی کامل و مغذی اهمیت دارد؛ زیرا ترکیبات منحصر به فرد موجود در آنها با همکاری یکدیگر تاثیری دارند که یک مکمل غذایی در ایجاد شرایطی مشابه با آن ناتوان است.
اگرچه بدن انسان به مقادیر کم ویتامینها و مواد معدنی نیاز دارد اما آنها برای حفظ سلامت مطلوب بدن انسان ضروری هستند. رژیمهای غذایی غربی که سرشار از غذاهای فرآوریشده هستند و میزان محصولات کامل و تازه در آنها کم است، به طور معمول با کمبود محتوای ویتامینها و مواد معدنی مواجه هستند. چنین کمبودهایی میتواند خطر ابتلا به بیماری را به میزان قابل توجهی افزایش دهند.
به عنوان مثال، مصرف ناکافی ویتامین C، ویتامین D و فولات ممکن است به ترتیب به قلب انسان آسیب برساند، موجب اختلال در عملکرد سیستم ایمنی شوند و خطر ابتلا به برخی انواع سرطان را افزایش دهند.
مواد غذایی مغذی از جمله سبزیجات، میوهها، لوبیاها و غلات حاوی ترکیبات گیاهی مفید مختلفی، مانند آنتی اکسیدانها هستند. آنتی اکسیدانها از سلولها در برابر آسیب ناشی از فعالیت رادیکالهای آزاد که ممکن است به بیماری منجر شود، محافظت میکنند.
مطالعات نشان دادهاند افرادی که رژیم غذایی آنها سرشار از آنتی اکسیدانهای پلیفنولی است، نرخ پایینتر افسردگی، دیابت، زوال عقل و بیماری قلبی را تجربه میکنند.
فیبر بخشی ضروری از یک رژیم غذایی سالم محسوب میشود. این ماده نه فقط گوارش و دفع مواد زائد را بهبود میبخشد بلکه باکتریهای مفید در روده بزرگ را تغذیه میکند؛ از این رو، مواد غذایی سرشار از فیبر، مانند سبزیجات، لوبیاها، غلات کامل و میوهها، به محافظت در برابر بیماری، کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی کمک میکنند. از سوی دیگر، رژیمهای غذایی کمفیبر با افزایش خطر ابتلا به بیماریها، از جمله سرطان روده بزرگ و سکته مغزی پیوند خوردهاند.
پروتئین و چربی به طور کلی نقشی مهم در بدن انسان دارند. اسید آمینهها – واحدهای سازنده پروتئین – به عملکرد سیستم ایمنی، ساخت عضله، سوخت و ساز و رشد کمک میکنند، در شرایطی که چربیها سوخت مورد نیاز بدن را تامین و به جذب مواد مغذی بدن کمک میکنند.
اسیدهای چرب امگا-3 که در برخی مواد غذایی، مانند ماهیهای چرب وجود دارند، به تنظیم سطوح التهاب کمک میکنند و با بهبود سلامت قلب و سیستم ایمنی پیوند خوردهاند.
مواد غذایی مغذی ممکن است خطر ابتلا به بیماری را کاهش دهند، در شرایطی که عکس این مسئله برای غذاهای به شدت فرآوریشده صادق است؛ یعنی انتخاب غذاهای ناسالم میتواند خطر ابتلا به بیماری را افزایش دهد.
رژیمهای غذایی ناسالم حاوی نوشیدنیهای شیرین، فستفود و غلات پالایششده از دلایل اصلی ابتلا به شرایطی مانند بیماری قلبی، دیابت و چاقی هستند. این غذاهای فرآوریشده به باکتریهای روده بزرگ نیز آسیب میرسانند و موجب مقاومت به انسولین، التهاب مزمن و خطر کلی ابتلا به بیماری میشوند.
طی یک تحقیق با حضور بیش از 100 هزار نفر مشخص شد که هر 10 درصد میزان افزایش مصرف غذای فرآوریشده به افزایش 12 درصدی خطر ابتلا به سرطان منجر میشود.
از سوی دیگر، پژوهشها نشان دادهاند که رژیمهای غذایی سرشار از غذاهای گیاهی و محتوای کم غذاهای فرآوریشده به تقویت سلامت انسان کمک میکنند؛ به عنوان مثال، رژیم غذایی مدیترانهای که سرشار از چربیهای سالم، غلات کامل و سبزیجات است، با کاهش خطر بیماری قلبی، بیماریهای انحطاط عصبی، دیابت، برخی انواع سرطان و چاقی پیوند خورده است.
از دیگر الگوهای غذا خوردن که محافظت در برابر بیماری را نشان دادهاند، میتوان به رژیمهای غذایی مبتنی بر گیاهان و مبتنی بر غلات کامل اشاره کرد.
در واقع، برخی رژیم های غذایی ممکن است روند برخی بیماریها را معکوس کنند؛ به عنوان مثال، رژیمهای غذایی مبتنی بر گیاهان نشان دادهاند که بیماری سرخرگ کرونر را معکوس میکنند، در شرایطی که سبکهای زندگی بسیار کم کربوهیدرات ممکن است در برخی افراد به بهبود دیابت نوع 2 کمک کنند.
افزون بر این، رژیمهای غذایی مغذی، مانند رژیم غذایی مدیترانهای، نسبت به رژیمهای غذایی غربی با کیفیت بهتر زندگی و نرخهای پایینتر افسردگی پیوند خوردهاند و ممکن است حتی طول عمر انسان را افزایش دهند.
چنین یافتههایی ثابت میکنند که رژیمهای غذایی سالم و مغذی به عنوان دارویی پیشگیرانه عمل میکنند.
در شرایطی که برخی انتخابهای غذایی میتوانند به پیشگیری یا افزایش خطر ابتلا به بیماری منجر شوند، همه بیماریها فقط از طریق رژیم غذایی قابل پیشگیری یا درمان نیستند. عوامل بسیار دیگری بر سلامت و خطر ابتلا به بیماری تاثیرگذار هستند.
خطر ابتلا به بیماری بسیار پیچیده است. اگرچه یک رژیم غذایی ضعیف میتواند موجب ابتلا به بیماری شود، اما عوامل بسیار دیگری نیز باید در نظر گرفته شوند. ژنتیک، استرس، آلودگی، سن، عفونتها، خطرات شغلی و انتخابهای سبک زندگی، مانند ورزش نکردن ، سیگار کشیدن و مصرف الکل نیز میتواند در این زمینه تاثیرگذار باشند.
به هر حال، غذا نمیتواند جبرانی برای انتخابهای سبک زندگی ضعیف، ژنتیک یا عوامل دیگر مرتبط با ابتلا به بیماری باشد.
اگرچه رعایت یک رژیم غذایی سالمتر میتواند به پیشگیری از بیماری کمک کند، درک این نکته اهمیت دارد که غذا نمیتواند و نباید جایگزین دارو شود. داروها برای نجات جان انسانها و درمان بیماریها توسعه یافتهاند. در شرایطی که ممکن است بیش از حد تجویز شوند یا به عنوان راهحلی ساده برای مشکلات غذایی و سبک زندگی استفاده شوند اما داروها گزینهای ارزشمند برای مقابله با بیماری در نظر گرفته میشوند.
از آنجا که بهبودی فقط با رژیم غذایی یا سبک زندگی حاصل نمیشود، نادیده گرفتن درمان دارویی و تمرکز بر رژیم غذایی به تنهایی میتواند خطرناک و حتی مرگبار باشد.
انتقال به یک رژیم غذایی مبتنی بر مواد غذایی کامل میتواند سلامت شما را به روشهای مختلف بهبود ببخشد. از جمله مواد غذایی با فواید چشمگیر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
بنابراین، رعایت یک رژیم غذایی سرشار از مواد غذایی کامل، مانند میوهها و سبزیجات، سادهترین روش برای بهرهمندی از فواید دارویی مواد غذایی است.