مجله سلامتی دلتا
مجله دلتامجله سلامتی دلتا
مجله دلتابیماری سلیاک چیست؟
بیماری سلیاک که به آن آنتروپاتی حساس به گلوتن نیز گفته می‌شود، نوعی واکنش ایمنی به ماده گلوتن است که این پروتئین در گندم، جو و چاودار وجود دارد.
بیماری سلیاک
اگر بیماری سلیاک دارید، خوردن گلوتن موجب تحریک واکنش ایمنی در روده کوچک می‌شود. با گذشت زمان، این واکنش به روده کوچک آسیب وارده کرده و مانع از جذب بعضی مواد مغذی (بد جذبی) می‌شود. آسیب وارد شده به روده، اغلب باعث اسهال، خستگی، کاهش وزن، نفخ و کم خونی شده و می‌تواند منجر به عوارض جدی شود. همراه مجله دلتا باشید.
علل بروز بیماری سلیاک
بیماری سلیاک ناشی از تداخل میان ژن‌ها، غذا‌های حاوی گلوتن و دیگر عوامل محیطی است، اما علت دقیق آن مشخص نیست. شیوه تغذیه نوزادان، عفونت‌های دستگاه گوارش و باکتری‌های روده‌ای ممکن است در ایجاد بیماری سلیاک نقش داشته باشند.
گاهی اوقات پس از عمل جراحی، بارداری، زایمان، عفونت ویروسی یا فشار عاطفی شدید، ممکن است بیماری سلیاک برای اولین بار فعال شود.
زمانی که دستگاه ایمنی بدن، بیش از حد به غذای حاوی گلوتن واکنش نشان دهد، این واکنش سبب آسیب به پرز‌های کوچک در دیواره روده می‌شود. این پرزها ویتامین، مواد معدنی و دیگر مواد مغذی موجود در غذاها را جذب می‌کنند.
علائم بیماری سلیاک
علائم و نشانه‌های بیماری سلیاک در کودکان و بزرگسالان متفاوت است. علائم شایع در بزرگسالان عبارتند از اسهال، خستگی و کاهش وزن. همچنین ممکن است نفخ و گاز معده، درد شکم، حالت تهوع، یبوست و استفراغ را نیز تجربه کنند.
با این حال بیش از نیمی از بزرگسالان مبتلا به بیماری سلیاک، علائم و نشانه‌هایی دارند که به دستگاه گوارش مرتبط نیستند، از جمله:
- کم خونی، که معمولا ناشی از کمبود آهن است
- پوکی استخوان یا نرمی استخوان
- خارش و تاول زدن پوست (درماتیت هرپتی فرم)
- آسیب به مینای دندان
- زخم‌های دهانی
- سردرد و خستگی
- آسیب به دستگاه عصبی، از جمله بی حسی و سوزش در پا و دست، اختلال در تعادل و اختلالات شناختی
- درد مفاصل
- کاهش عملکرد طحال
- ریفلاکس اسید و سوزش معده
راه‌های درمان بیماری سلیاک
استفاده از رژیم غذایی بدون گلوتن، به طور دقیق و مداوم، تنها راه کنترل بیماری سلیاک است. علاوه بر گندم، غذا‌های حاوی گلوتن عبارتند از:
- جو
- بلغور
- دورم (نوعی گندم سخت و زبر که از آرد آن ماکارونی می‌سازند)
- حریره
- آرد گندم سبوس دار
- مالت
- چاودار
- آرد سمولینا
- گندم آلمانی
- تریتیکال (گیاهی که از پیوند گندم و زیره به وجود آمده است)
زمانی که گلوتن را از رژیم غذایی خود حذف کنید، التهاب روده معمولا طی چند هفته، کاهش پیدا خواهد کرد. درمان و بهبودی کامل ممکن است چندین ماه تا چندین سال طول بکشد؛ اما زمان بهبودی در کودکان سریع‌تر از بزرگسالان است.
علاوه بر این، گلوتن می‌تواند به صورت پنهان در غذاها، دارو‌ها و محصولات غیر خوراکی نیز وجود داشته باشد. از جمله:
- نشاسته اصلاح شده، مواد نگهدارنده و تثبیت کننده‌های مواد غذایی
- داروهای بدون نسخه و تجویزی
- ویتامین و مکمل‌های مواد معدنی
- مکمل‌های گیاهی و تغذیه‌ای
- رژ لب
- خمیر دندان و دهانشویه
- چسب نامه و تمبر
- خمیر بازی
ویتامین و مکمل‌های مواد معدنی
اگر دچار کمبود مواد مغذی باشید، پزشک ممکن است ویتامین و مواد معدنی را برای شما تجویز کند. مانند:
- کلسیم
- فولات
- آهن
- ویتامین B-۱۲
- ویتامین D
- ویتامین K
- روی
ویتامین‌ها و مکمل‌ها معمولا به صورت قرص مصرف می‌شوند. اگر دستگاه گوارش شما در جذب ویتامین‌ها مشکل داشته باشد، پزشک ممکن است نوع تزریقی آنها را تجویز کند. مطمئن شوید که ویتامین‌ها و مکمل‌ها بدون گلوتن هستند.
با مجله سلامتی دلتا همراه باشید
کرونا ؛ پیشگیری بهتر از درمان
پزشکان متخصص و محققان می گویند: برای پیشگیری از ویروس کرونا حفظ آرامش مهم است، زیرا استرس و نگرانی در ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن بسیار تاثیر دارد . سیستم ایمنی بدن وقتی ضعیف می شود نمی تواند هنگام ورود ویروس با آن مقابله کند. پس برای پیشگیری از ویروس کرونا بعد از حفظ آرامش باید سیستم ایمنی بدن را تقویت کرد.در ادامه با مجله دلتا همراه باشید.
چگونه از انتقال ویروس کرونا جلوگیری کنیم؟
وزارت بهداشت راه‌های انتقال این ویروس را تماس دستآلوده به ترشحات تنفسی با چشم، بینی و دهان، از راه (عطسه، سرفه و صحبت کردن چهره به چهره به مدت طولانی) اعلام کرده است ، بنابراین استفاده از ماسک برای فرد بیمار و شستشوی مکرر دست‌ها راه‌های مهم پیشگیری است. به‌طور مکرر دست‌هایتان را با آب و صابون بشویید؛ به‌ویژه بعد از تماس با فرد بیمار یا تماس با حیوان یا با محیط اطراف آنها همچنین از تماس و لمس حیوانات وحشی یا اهلی زنده یا مرده، خودداری کنید.
نکات مهم برای تقویت سیستم ایمنی بدن
- از تماس نزدیک با فردی که به بیماری تنفسی مبتلا است خودداری و اگر در معرض تماس با فرد مبتلابه بیماری تنفسی هستید، از ماسک استفاده کنید.
- هنگام تماس با حیوانات، دام، طیور و محصولات آنها، از دستکش و ماسک استفاده کنید و بعد از تماسِ بدون دستکش، حتماً دست‌های خود را با آب و صابون بشویید.
- از ورود به مکان های عمومی و پر ازدحام تا حد امکان پرهیز کنید.
- بعد از استحمام و همچنین در هوای سرد سر خود را بپوشانید و از قرار گرفتن در معرض باد خودداری کنید .
- از استشمام بوهای گرم و تند مانند انواع عطرها و ادکلن های گرم بپرهیزید.
- فضای خانه را برای تنفس سالم با ضد عفونی کننده ها پاک کنید.
- کاهش آمیزش جنسی
- پرهیز از ورزش های سنگین و حرفه ای و حمام بخار یا سونای طولانی مدت
- دوری از خشم و غضب و غم و اندوه
- پرهیز از ترس بی مورد از ابتلاء به بیماری
مواد غذایی
مواد غذایی را خوب بپزید. مواد غذایی خام و پخته را کنار هم قرار ندهید و از تماس آنها خودداری کنید. بعد از تمیز کردن و قطعه‌قطعه کردن مواد غذایی حیوانی خام اعم از گوشت و سایر محصولات مانند مرغ، ماهی، میگو، گوسفند و گاو، ظروف، تخته و چاقویی را که استفاده کرده‌اید بلافاصله با آب و مواد شوینده بشویید و از تماس ظروف شسته نشده با مواد غذایی پخته، خودداری کنید.
- پرهیز از گرسنگی و تشنگی
- پرهیز از مصرف آب سرد
- کاهش مصرف گوشت و در صورت لزوم استفاده از گوشت های زود هضم مانند بره، بزغاله و پرندگان به جای گوشت های دیرهضم مانند گاو و گوساله
- کاهش مصرف چربی ها
- پرهیز از مصرف انواع شیرینی های چرب و غلیظ
- کاهش مصرف غذاها و میوه هایی که رطوبت را در بدن افزایش داده و سریع فاسد می‌شوند مانند ماهی، شیر، ماست، خیار، هندوانه، خربزه و کدو
- پرهیز از مصرف سرخ کردنی ها
- پرهیز از مصرف سبزیجات تند شامل سیر، پیاز و پیازچه، ترب، تره و شاهی
- مصرف میوه های خوشبو مانند انار، سیب، به، زالزالک و گلابی
- خودداری از مصرف غذاهایی که رطوبت را افزایش دهند مثل لبنیات و سردی ها
- مصرف سیاهدانه به همراه پنیر صبحانه
- استفاده از پوست پرتقال به صورت دم نوش و مرصع پلو
- مصرف ترکیب عسل و ژل رویال فقط برای افراد سالم
- نوشیدن روزانه دمنوشی از آویشن، شیرین بیان و عناب
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی بیشتر با این بیماری، “کرونا، پرسش‌های متداول” را مطالعه کنید.
کرونا، پرسش های متداول
این روزها همه درباره ویروس کرونا و راه‌های پیشگیری از آن صحبت می‌کنند. در این میان، شایعات زیادی هم شکل می‌گیرد که باعث نگرانی و حتی گمراهی افراد می‌شود. در این مطلب مجله دلتا، تعدادی از این شایعات را بررسی می‌کنیم و به تعدادی از متداول‌ترین سوالات درباره کرونا پاسخ می‌دهیم.
۱. با ماسک می‌توانیم مانع انتقال ویروس شویم؟
یکی از متداول‌ترین سوالات درباره کرونا این است که اگر ماسک بزنیم می‌توانیم مانع انتقال ویروس شویم یا خیر. پوشیدن ماسک‌های معمولی یا فیلتردار حس امنیت بیشتری به ما می‌دهد؛ اما اغلب به شکل صحیح از ماسک استفاده نمی‌کنیم و ممکن است خود ماسک به یک منبع انتقال ویروس تبدیل شود. ماسک‌های معمولی جراحی جلوی انتقال ویروس را نمی‌گیرند؛ آنها بسیار ریز هستند و از منافذ این ماسک‌ها عبور می‌کنند. اما از آن‌جا که دوره نهفته بیماری کرونا حداقل دو هفته است، بهتر است همه افراد در مکان‌های عمومی از ماسک مناسب استفاده کنند؛ به این طریق جلوی انتشار ناخواسته ذرات بزاق آغشته به ویروس در محیط و سرایت بیماری به دیگران گرفته می‌شود. اگر به هر دلیل از این ماسک‌ها استفاده می‌کنید، به آنها دست نزنید و هر دو ساعت یک‌بار آنها را عوض کنید. یادتان باشد که ماسک‌های استفاده شده را در سطل زباله در دار بیندازید.
۲. مالیدن محلول حاوی الکل یا کلر روی بدن ویروس کرونا را می کشد؟
خیر، مالیدن الکل و سایر محلول‌های ضدعفونی‌کننده روی بدن، باعث مرگ ویروس‌هایی نمی‌شود که پیش‌تر وارد بدن شده‌اند. از طرفی، استفاده بی‌رویه از این محلول‌ها باعث آسیب به قسمت‌های حساس بدن مانند لب و چشم‌ها می‌شود. برخی از این محلول‌ها صرفا باید در ضدعفونی کردن سطوح محیط استفاده شوند؛ همچنین از ترکیب الکل‌های صنعتی و آب به هیچ عنوان برای ضدعفونی کردن محیط یا بدن استفاده نکنید.
در مواقعی که به آب و صابون دسترسی نداریم، بهترین جایگزین، ضدعفونی‌کننده‌های الکل است؛ البته کارایی این ضدعفونی‌کننده‌ها هم به غلظت الکل موجود در محصول وابسته است. به توصیه متخصصان، محصولی که بین ۶۰ تا ۹۵ درصد آن متشکل از الکل باشد، انتخابی مناسب و ایده‌آل برای تمیزکردن دست‌ها است.
۳. ویروس کرونا روی بسته‌های پستی باقی می‌ماند؟
بهتر است وقتی به بسته‌های پستی و وسایل خارج از منزل یا عمومی دست می‌زنید، مراقب باشید. حتما بعد از لمس این وسایل، دست خود را با آب و صابون بشویید یا ضدعفونی کنید. دست آلوده را به صورتتان نزنید. به گفته مجله پزشکی Medical News Today، ویروسهای کرونا می‌توانند بین ۲ ساعت تا ۹ روز به‌صورت عفونی باقی بمانند.
۴. حیوانات خانگی به ویروس کرونا مبتلا یا ناقل آن می شوند؟
یکی از رایج‌ترین سوالات درباره کرونا این است که حیواناتی مانند سگ و گربه هم می‌توانند به کرونا مبتلا شوند یا ناقل آن باشند. هم اکنون هیچ نشانه ای مبنی بر انتقال ویروس از حیوانات خانگی به انسان وجود ندارد. با این حال، همیشه پس از تماس با حیوانات خانگی، دست‌های خود را بشویید تا از انتقال احتمالی سایر بیماریهای مشترک میان انسان و حیوان در امان بمانید.
۵. واکسن‌های ذات‌الریه یا آنفولانزا تاثیری بر کرونا دارند؟
خیر، ویروس کووید ۱۹؛ گونه جدیدی از خانواده ویروسهای کرونا است؛ پس واکسن‌های دیگر نظیر واکسن آنفولانزا و ذات‌الریه تاثیری بر آن ندارند. دانشمندان در حال تلاش برای ساخت واکسن برای این ویروس هستند؛ اما این فرایند زمان‌بر است. پس تا آن موقع، پیشگیری از کرونا با توجه به توصیه‌های بهداشتی و مراقبت از خود، بهترین کار است.
۶. با مصرف سیر می‌توان از ابتلا به ویروس کرونا جلوگیری کرد؟
خیر، سیر ماده غذایی بسیار باارزشی است و خواص ضدباکتری دارد؛ اما شواهدی مبنی بر تاثیر مصرف سیر بر پیشگیری یا درمان ویروس کووید ۱۹ وجود ندارد. در واقع ویروس‌ها موجودات زنده به حساب نمی‌آیند؛ پس موادی مانند سیر و نمک با خاصیت ضدباکتری، روی آنها اثری ندارند.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی بیشتر با این بیماری، “کرونا برای مردان خطرناک‌تر است یا زنان؟” را مطالعه کنید.
در این مطلب سعی کردیم به تعدادی از مهم‌ترین و متداول‌ترین سوالات درباره کرونا که ذهن بسیاری از افراد را به خود مشغول کرده پاسخ دهیم؛ بعد از خواندن مطلب اگر سوال و نظری داشتید با ما در میان بگذارید.
کرونا برای مردان خطرناک‌تر است یا زنان؟
این هفته، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای چین بزرگترین تجزیه و تحلیل موارد ویروس کرونا را تا به امروز منتشر کرد. محققان دریافته‌اند اگرچه زنان و مردان تقریبا به یک میزان به کرونا آلوده شده‌اند؛ اما میزان مرگ و میر در مردان ۲.۸ درصد و در زنان ۱.۷ درصد است. طبق آمار این مساله فقط مربوط به کرونا نمی‌شود. مردان در حین شیوع سندرم حاد تنفسی سارس و سندرم تنفسی خاورمیانه مِرس نیز بیشتر از زنان جانشان را از دست دادند.
یک مطالعه منتشر شده در ژورنال Annals of Internal Medicine نشان داد که در سال ۲۰۰۳ در هنگ‌کنگ، زنان بیشتری نسبت به مردان به سارس مبتلا شدند؛ اما میزان مرگ و میر در بین مردان ۵۰ درصد بیشتر بود. در این مطلب مجله دلتا به بررسی این موضوع پرداخته‌ایم که آیا واقعا ویروس کرونا از مردان بیشتر تلفات می‌گیرد، چرا؟
چرا کرونا بیشتر جان مردان را می‌گیرد؟
دانشمندان می‌گویند در این مساله که مردان تلفات بیشتری می‌دهند، عوامل مختلفی دخیل است؛ از عوامل بیولوژیک گرفته تا مواردی که ریشه در سبک زندگی دارند. در ضمن وقتی صحبت از واکنش سیستم ایمنی بدن در برابر عفونت می‌شود، مردان جنس ضعیف‌تری دارند. دانشمندی به نام سابرا کلین می‌گوید: این الگویی است که ما در بسیاری از عفونت‌ها دیده‌ایم. از نظر بیماریهای ویروسی مربوط به دستگاه تنفسی، مردان می‌توانند نتایج بدتری داشته باشند. همچنین زنان پس از واکسیناسیون پاسخ ایمنی قوی‌تری ایجاد می‌کنند و جواب بهتری به حافظه ایمونولوژیک می‌دهند.
تفاوت‌های واکنش سیستم ایمنی بدن مردان و زنان
دکتر جانین کلایتون، مدیر دفتر تحقیقات بهداشت زنان، در انستیتوی ملی بهداشت می‌گوید: چیزی در سیستم ایمنی زنانه وجود دارد که نسبت به مردان پررنگ‌تر است. البته این مزیت برای زنان دردسرهایی هم دارد؛ زنان بیشتر مستعد ابتلا به بیماریهای خودایمنی مانند ورم مفاصل و لوپوس هستند، بیماری‌هایی که فعالیت سیستم ایمنی بدن در آنها زیاد است و به اندام‌ها و بافت‌های بدن حمله می‌کند. حدود هشتاد درصد از مبتلایان به بیماری خودایمنی را زنان تشکیل می‌دهند؛ اما دلیل این که زنان از پاسخ ایمنی قوی‌تری استفاده می‌کنند کاملا مشخص نیست و تحقیقات هنوز در مراحل اولیه است. یک فرضیه این است که سیستم ایمنی قوی‌تر زنان، مزیت بقا را به فرزندانشان می‌بخشد و آنتی‌بادی از طریق شیر مادر به نوزادی که سیستم ایمنی‌اش در حال توسعه است منتقل می‌شود و به او برای دفاع از خود در برابر بیماری‌ها کمک می‌کند.
آزمایش‌های علمی در این مورد چه می‌گویند؟
آزمایش‌هایی که در آن موش‌ها در مواجهه با ویروس‌تاجی سارس قرار گرفتند، نشان داد که مردان به احتمال زیاد بیشتر از زنان در معرض ابتلا هستند و خطر ابتلا با افزایش سن مردان افزایش می‌یابد. حتی وقتی موش‌های نر در معرض سطح پایین ویروس قرار گرفتند، ابتلای آنها به ویروس سارس شدیدتر و پاسخ ایمنی بدنشان در خلاص شدن از شر ویروس کمتر و کندتر بود.
رفتارهای بهداشتی در این تفاوت نقش دارند؟
رفتارهای بهداشتی که بر اساس جنسیت در برخی جوامع متفاوت است، ممکن است در پاسخ‌های مختلف به عفونت نیز نقش داشته باشد. چین بیشترین تعداد افراد سیگاری را در جهان دارد که آنها نماینده حدود یک سوم از افراد سیگاری در جهان و ۴۰ درصد از مصرف‌کنندگان دخانیات در دنیا هستند؛ اما تقریبا کمتر از ۲ درصد از زنان چینی در مقایسه با مردان سیگار می‌کشند. مردان چینی نیز نسبت به زنان، به میزان بیشتری از دیابت نوع ۲ و فشار خون بالا رنج می‌برند که هر دو، خطر ابتلا به عوارض بعد از عفونت با ویروس کرونا را افزایش می‌دهند. همچنین میزان بیماری انسداد مزمن ریوی در مردان چینی دو برابر بیشتر از زنان است.
برخی مطالعات نشان داده‌اند که زنان نسبت به مردان در رابطه با مراقبت‌های بهداشتی فعال‌تر هستند. برای مثال از ابتدای شیوع بیماری مسئولان بهداشت عمومی بارها و بارها بر اهمیت شستن دست‌ها برای جلوگیری از عفونت تاکید کرده‌اند؛ اما به گفته دکتر سابرا کلین، تحقیقات نشان داده‌است که مردان، حتی کارمندان مراقبت‌های بهداشتی و مردان شاغل در حرفه‌های پزشکی، کمتر از زنان دست خود را شسته و از صابون استفاده می‌کنند. اکیکو ایوازاکی استاد سیستم ایمنی در دانشگاه «ییل» می‌گوید: مردان بیشتر از زنان در معرض ویروس کرونا قرار دارند و نباید درباره این بیماری به احساس امنیت کاذب دچار شوند.
در آخر این که رعایت بهداشت فردی مهم‌ترین نکته‌ای است که این روزها باید به آن توجه کنیم تا سلامت خود و دیگران را به خطر نیندازیم.
تاری دید چشم و علل آن
تاری دید یکی از شایع‌ترین عارضه های چشم است. دلایل مختلفی می‌توانند به تاری دید منجر شوند که بیشتر آنها موقتی و به راحتی قابل درمان است. در صورت عدم رسیدگی، این شرایط می‌تواند پیشرفت کرده و به از دست دادن غیر قابل بازگشت قدرت بینایی منجر شود. در این مطلب مجله دلتا برخی از دلایل تاری دید را به شما خواهیم گفت. با مجله سلامتی دلتا همراه شوید.
بیماری آب سیاه
خطر ابتلا به بیماری آب سیاه با افزایش سن بیشتر می‌شود. تاری دید و علائم دیگر معمولا زمانی ظاهر می‌شوند که بیماری بسیار پیشرفت کرده است. بیماری آب سیاه معمولا در افرادی که بیش از ۵۰ سال سن دارند، روی می‌دهد و بر همین اساس، معاینات چشم منظم پس از این سن توصیه شده است. درمانی قطعی برای آب سیاه وجود ندارد و گزینه‌های موجود مانند تجویز دارو و استفاده از لیزر در کند کردن پیشرفت بیماری تاثیر دارند.
آلرژی
آبریزش و خارش چشم می‌توانند موجب تاری دید شوند. افراد معمولا چشم‌های خود را می‌مالند و این اقدام می‌تواند بر شرایط دید آنها تاثیرگذار باشد. آلرژی‌های فصلی شایع‌ترین دلیل بروز عارضه های چشم مانند تاری دید است. آلرژی‌های چشم موقتی و با داروهای آنتی‌هیستامین یا قطره‌های چشم می‌توان آنها را تسکین داد.
لنزهای تماسی
استفاده نادرست از لنز تماسی می‌تواند به ایجاد مشکلاتی مانند تاری دید یا حتی زخم‌های قرنیه منجر شود. پیش از قرار دادن آنها در چشم، لنز خود را به خوبی تمیز و ضد عفونی و از خوابیدن با لنز پرهیز و حداقل هر سه ماه یک بار قاب لنز را تعویض کنید.
آب مروارید
تقریبا می توان گفت همه ما به بیماری آب مروارید مبتلا می‌شویم. با گذشت زمان، عدسی چشم‌ها کدر شده و این شرایط بینایی را دشوارتر می‌سازد. تاری دید ممکن است یک علامت باشد. برخلاف آب سیاه ؛آب مروارید با عمل جراحی قابل درمان است.
قند خون بالا
قند خون بالا یکی دیگر از نشانه های ابتلا به دیابت است و می‌تواند به تاری دید منجر شود. قند خون بالا موجب تجمع آب اضافه در عدسی می‌شود که تورم عدسی را در پی دارد. با کاهش قند خون، ممکن است شش هفته زمان نیاز باشد تا تورم عدسی به طور کامل از بین برود.
فشار خون بالا
فشار خون بالا نیز می‌تواند سبب تاری دید شود و بر وضعیت عدسی چشم تاثیر گذارد. فشار خون بالا در بلند مدت به رگ‌های خونی کوچک در چشم‌ها آسیب می‌رساند، که محدود شدن جریان خون به چشم و آسیب دیدگی شبکیه و تاری دید را درپی دارد.
میگرن
تاری دید می‌تواند بخشی از یک وضعیت گذرا باشد، که گاهی با آغاز میگرن شکل می‌گیرد. از نشانه های چشمی مرتبط با میگرن می‌توان به مشاهده خطوط زیگ زاگ و دوبینی اشاره کرد. این شرایط معمولا موقتی و کوتاه است.